fot. UM Częstochowy

Jak wyjaśnia częstochowski magistrat mniejsze środki dla miasta to efekt korekty Ministerstwa Finansów po uchwaleniu budżetu państwa na 2023 r. Ubytki dotyczą kwot części oświatowej subwencji ogólnej (-578 tys. zł) oraz części równoważącej subwencji ogólnej (-648 tys. zł). Obecnie wysokość oświatowej subwencji dla Częstochowy wynosi niespełna 427,5 mln zł, a część równoważąca subwencji to nieco ponad 19,5 mln zł.

- Ta zmiana skutkuje pogłębieniem niedoborów finansowych w oświacie, które muszą być uzupełniane ze środków własnych samorządu. Rządowa subwencja oświatowa teoretycznie powinna wystarczać na nauczycielskie płace oraz utrzymanie szkół i innych placówek oświatowych w Częstochowie (na przedszkola miasto nie otrzymuje subwencji, tylko niedużą dotację) - zauważa Włodzimierz Tutaj, rzecznik prasowy Urzędu Miasta Częstochowy. -
W praktyce Częstochowa (tak jak inne miasta) dokłada do oświaty coraz więcej, bo koszty rosną zdecydowanie szybciej niż wysokość subwencji, zwłaszcza w ostatnich latach,  po reformie edukacji - dodaje.

W 2015 r. miasto dołożyło do subwencji tylko 47 mln zł, natomiast w 2022 r. było to już 142 mln zł. Środki ministerialne pokrywają obecnie tylko ok. 73 proc. subwencjonowanych wydatków oświatowych i nie wystarczają nawet na nauczycielskie płace.

- Z uwagi na obecny system finansowania oświaty w ramach subwencji każda regulacja pensji (która nauczycielom z pewnością się należy) powoduje konieczność znalezienia dodatkowych środków przez samorząd. Środki z subwencji nigdy nie zabezpieczają pełnej kwoty na taką podwyżkę. Tak będzie i w przypadku zatwierdzonej ostatnio zmiany uposażenia nauczycieli, z wyrównaniem od stycznia - mówi Tutaj.

Konieczność kierowania corocznie dużych dodatkowych kwot na niezbędne wydatki oświatowe jest jednym z głównych powodów ograniczenia możliwości finansowych samorządów, w tym Częstochowy, w ostatnich latach. Warto dodać, że wydatki na edukację stanowiły w 2022 r. 37,6 proc. budżetu miasta ogółem.  

Przypomnijmy, że na sytuację finansową samorządu negatywnie wpływa także zmniejszenie dochodów z tytułu udziałów w PIT przypadających dla Częstochowy oraz większe wydatki spowodowane m.in. inflacją i obowiązkowym wzrostem wynagrodzeń.

Projektowane udziały w PIT w obecnym roku – w stosunku do wykonania roku 2022 - to ubytek aż o 53 mln zł, natomiast tylko wzrost kosztów mediów wymusił konieczność zabezpieczenia w budżecie miasta dodatkowo kwoty 19,2 mln zł.

- To efekt decyzji rządowych, których efektem jest odebranie samorządom należnym ich dochodów i brak zabezpieczenia ich przed skutkami kryzysu energetycznego - twierdzi Tutaj. -  Zwiększone wydatki bez rządowych rekompensat są też skutkiem m.in. decyzji o wzroście minimalnego wynagrodzenia, bo miasto musi realizować podwyżki dla części pracowników jednostek samorządowych ze środków własnych, ograniczając tym samym swoje możliwości w zakresie innych zadań społecznie oczekiwanych.

Formułowane wielokrotnie przez stronę samorządową postulaty np. o zwiększenie procentowego udziału jednostek samorządu terytorialnego w podatku PIT w celu ustabilizowania sytuacji finansowej miast i gmin, nie zostały dotychczas uwzględnione. 

Źródło: UM Częstochowy