fot. Łukasz Stacherczak

Częstochowskie obchody rocznicy wybuchu powstania warszawskiego zaczęły się od mszy w kościele pw. Najświętszego Imienia Maryi. Potem odbył się przemarsz w aleję Sienkiewicza, gdzie odbyła się oficjalna uroczystość organizowana przez Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej oddział w Częstochowie oraz Urząd Miasta.

Ze strony miejskich władz samorządowych głos zabrał zastępca prezydenta Częstochowy Ryszard Stefaniak. Obecna była także wiceprzewodnicząca Rady Miasta Jolanta Urbańska. Przedstawicielom samorządu towarzyszyła asysta Straży Miejskiej. Nie zabrakło parlamentarzystów, reprezentantów służb mundurowych, harcerzy, przedstawicieli środowisk kombatanckich czy zwykłych częstochowianek i częstochowian, którzy chcieli być w tym miejscu w tę szczególną rocznicę. Przed Grobem Nieznanego Żołnierza liczne delegacje złożyły kwiaty i zapaliły znicze.  

Punktualnie o godzinie ,,W” zawyły także syreny, podobnie jak w Warszawie przypominając przechodniom o tym dramatycznym momencie najnowszej polskiej historii, zachęcając do zatrzymania się i wspomnienia zarówno powstańców, jak i zwykłych, żyjących wtedy warszawianek i warszawiaków. Ten symboliczny moment był zarazem wojewódzkim testem sprawności systemu ostrzegania i alarmowania ludności – dźwięk syren trwał trzy minuty, co oznacza odwołanie alarmu.    

Już przed południem odbyło się wydarzenie towarzyszące w tym roku obchodom rocznicy wybuchu powstania.  Było to uroczyste oznaczenie mogiły śp. Romany Zdziarskiej-Rewskiej tabliczką informującą, że grób należy do weteranki walk o polską niepodległość. W ten sposób mogiły powstańców oznacza Instytut Pamięci Narodowej – i to on był głównym organizatorem kameralnej uroczystości na Cmentarzu św. Rocha. Tabliczka ma przypominać odwiedzającym polskie nekropolie, że spoczywają tam także Polki i Polacy zasłużeni mający niejednokrotnie w życiorysie akty ogromnej odwagi, bohaterstwa i poświęcenia dla Ojczyzny. Napis na tabliczce brzmi: ,,Grób weterana walk o wolność i niepodległość Polski”.

W upamiętnieniu postaci Romany Zdziarskiej-Rewskiej wzięli udział przedstawiciele IPN, Fundacji Wolności i Rozwoju Społecznego, parlamentarzyści, harcerze, młodzież z Korpusu Kadetów. Urząd Miasta – współorganizujący uroczystość wraz z IPN – reprezentował zastępca prezydenta Ryszard Stefaniak. Na grobie weteranki zapalono znicze i złożono wieńce.

Romana Zdziarska-Rewska, pseudonim ,,Romka”, urodziła się 25 sierpnia 1925 r. w Hrubieszowie Lubelskim. W 1939 r. wstąpiła do tajnego harcerskiego zastępu „Turów”; następnie była członkinią drużyny nr 8 „Knieje”. W 1940 r. działała w Związku Walki Zbrojnej – była łączniczką na terenie Żoliborza. W 1942 r. wstąpiła do Armii Krajowej, dostając przydział do plutonu łączności dowództwa żoliborskiego.

Podczas powstania pełniła rolę łączniczki dowództwa okręgu warszawskiego z dowódcą obwodu żoliborskiego. Była pięciokrotnie ranna. Po wojnie wróciła do Warszawy. Studiowała historię sztuki, z wynikiem bardzo dobrym obroniła doktorat ze sztuki starej Warszawy. Oprócz wieloletniej pracy naukowej, pracy kustosza i konserwatora zabytków, była także aktywna społecznie, m.in. w Związku Inwalidów Wojennych. Historycy badają ciągle szczegóły zarówno jej życia konspiracyjnego, walki powstańczej, jak i jej aktywności powojennej – nie wszystkie fakty są jeszcze znane bądź potwierdzone. Romana Zdziarska-Rewska została odznaczona m.in. Krzyżem Partyzanckim, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Srebrnym Krzyżem Harcerskim z mieczami oraz Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari V kl. Zmarła 19 sierpnia 1999 r. Jej mogiła znajduje się na częstochowskim Cmentarzu św. Rocha (sektor 71, rząd 2, nr grobu 30).

Źródło: UM Częstochowy